Ali Suad’ın “Dinî Edebiyat” Başlıklı Makalesinin Türk Dinî Edebiyatındaki Yeri

Abstract

İslami Türk edebiyatı hakkında derli toplu bir inceleme yapabilmek için, Türk dinî edebiyatına dair öncü çalışmalar oldukça önemlidir. Dinî edebiyat kavramının Türk edebiyatı içindeki anlamı ve yerinin saptanması, söz konusu öncü çalışmaların değerlendirmesiyle mümkün olabilir. Türk dinî edebiyatı üzerine düşünen öncü makalelerden biri olan ve Ali Suad tarafından Mihrâb mecmuasında kaleme alınan “Dinî edebiyat” başlıklı makale de Türk dini edebiyatını teorik olarak konu edinen erken makalelerdendir. Yazarın ilgili makalesine odaklanan bu çalışmada ise henüz 1920’lerin başında dinî edebiyatın iki farklı döneme ayrıldığını ortaya koyan bir Osmanlı aydınının Türk dinî edebiyatı hakkındaki düşünceleri tartışılmıştır. Çalışmada ayrıca, Ali Suad’ın “mutlak” ve “mukayyed” kavramlarını kullanarak ayırdığı, Türk edebiyatının eski ve yeni dönemlerinde kaleme alınan eserler ve bu eserleri üreten edebî şahsiyetlerden bahsedilmiştir. Çalışmanın sonunda Türk dinî edebiyatının Türk edebiyatı içindeki yeri, Türk dinî edebiyatının teorik arka planını kuran metinlerden biri olan “Dinî edebiyat” makalesine odaklanarak sorgulanmıştır.

The article “Religious literature”, one of the pioneering articles on Turkish religious literature, written by Ali Suad and published in Mihrâb journal is one of the early articles on the theory of Turkish religious literature. This study which focuses on the author’s related article provides the opportunity to see the thoughts about Turkish religious literature of an Ottoman intellectual from the early 1920’s, who revealed that religious literature was divided into two different periods. Moreover, it tells about the works written in the old and new periods, which Ali Suad distinguishes by using the concepts of “absolute” and “bounded”, and how the literary figures who produced these works established and continued Turkish religious literature. At the end of the study, the place of Turkish religious literature in Turkish literature is questioned by focusing on “Religious Literature”, one of the texts that establish the theoretical background of Turkish religious literature.