Atfetme teorisi: Öğrencilerin başarı ve başarısızlıklarını değerlendirmedeki atfetme farklılıkları

Abstract

Öğrencilerin öğrenme ve ders çalışma konusundaki motivasyonları temel olarak geçmişte elde ettikleri sonuçları değerlendirmeleri ve bu değerlendirmeler sonucunda yeni davranışlarını nasıl şekillendirecekleri konusundaki kararlarıyla doğrudan ilişkilidir. Bu noktada, insanların kendilerinin ya da diğer bireylerin davranışlarının nedenlerini anlama süreci olarak tanımlanan Nedensellik Yükleme (Atfetme) kavramı oldukça önemlidir. Bu çalışmada öğrencilerin başarı ve başarısızlıkla ilgili değerlendirmelerini atfetme kavramı kapsamında anlamak amacıyla Muğla Meslek Yüksekokulu öğrencilerine yönelik bir alan çalışması yapılmıştır. Bu kapsamda öğrencilerin başarı ve başarısızlık durumlarını şans, çaba, zorluk ve yetenek faktörlerinden hangilerine bağladıkları tespit edilmiş ve bu sonuçlar üzerine çeşitli değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre öğrencilerin başarısızlık durumunda en fazla zorluk (3,28) faktörüne, en az yetenek (2,86) faktörüne atıfta bulunmakta, başarı durumunda ise en fazla çaba (3,54) faktörüne, en az zorluk (2,94) faktörüne atıfta bulundukları görülmüştür. Bu sonuçlar öğrencilerin başarı ve başarısızlık durumlarını değerlendirirken, kendine yontma yanılgısı içinde olduklarını göstermektedir. Ayrıca öğrencilerin şans, çaba, zorluk ve yetenek faktörlerine atfetme derecelerinin cinsiyete göre anlamlı farklılık gösterdiği, okudukları program türüne göre ise anlamlı bir fark göstermediği tespit edilmiştir.