Amerika’nın Ermeniler Üzerindeki Faaliyetleri ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri

Abstract

Ermeniler yüzyıllarca Anadolu topraklarında hoşgörü içinde yaşamışlardır. Ermeniler ile Osmanlı Devleti arasındaki ilişkiler dostane bir şekilde olmuştur. Millet-i Sadıka olarak adlandırılan Ermeniler, Osmanlı Devleti içinde üst makamlara gelmişler; hiçbir şekilde baskıya maruz kalmamışlardır. İmparatorluk son yüzyılına geldiğinde Ermeniler ve Osmanlı Devleti arasında sıkıntılar çıkmaya başlamıştır. Aradaki anlaşmazlıkların ana nedeni olarak büyük güçlerin kışkırtması göze çarpmaktadır. Fransa ve Rusya'nın kışkırtmaları ilk bakışta görülmekle birlikte Amerika'nın bu konudaki faaliyetleri göz ardı edilmektedir. 1819 yılında Anadolu'ya ayak basan Amerikalı misyonerler Osmanlı toplumunda yaşayan Ermeniler ile doğrudan işbirliği içinde olmuştur. Yaptıkları faaliyetlerde Ermenilere öncelik vermişlerdir. Açtıkları okulların çoğunda Ermeni öğrencilere eğitim verirken, Anadolu'da kurmuş oldukları yetimhanelerde Ermeni yetimlerini kollayıp gözetmişlerdir. Bu çalışmada, Amerikan belgeleri ışığında Amerikalıların Ermeniler üzerinde yapmış oldukları din, eğitim ve yardım çalışmaları özetle anlatılmaya çalışılacaktır

For centuries Armenians in Anatolia had lived in peace. The relationship between Armenians and Ottoman State was on amirable terms. Armenians who werecalled Milet-i Sadıka( Loyal Nation) had access to top positions in Ottoman State mechanism and never subjected to any kind of oppression. At the last century of empire, problems between Armenians and Ottoman State begun to erupt. As the main reason for this dispute, provacation of the Great Powers draws the attention. Provactions of France and Russia are generally seen at first sight but activities of the United States are usually neglected. American missionaries who set foot in Anatolia in 1819 were in a direct cooperation with Armenians who lived in Ottoman society. They attached priority to Armenians in their activities. In addition to providing education to Armenian students in most of the schools they operated, they proteced Armenians in the orphanages they founded in Anatolia. In this study American activities on Armenians with regard to religion, education and charity will be tried to explained briefly in the light of American Documents.