Türkiye'de Fiyatlar Genel Seviyesinde Ön Plana Çıkan Harcamaların Enflasyon Gelişmeleriyle Olan Etkileşimi Üzerine Genel Bir Değerlendirme

Abstract

Çalışmada ülkemizde TÜFE sepeti temelinde, ortalama bir tüketicinin bütçesinde önemli paya sahip harcama kalemlerinden yola çıkılarak, genel fiyatlar seviyesinde ön plana çıkan ana harcama grupları belirlenmiştir. Sözü edilen ana ve alt harcama endeksleriyle genel fiyatlar seviyesi arasındaki sebep sonuç ilişkileri Toda Yamamoto nedensellik testi ile ortaya konulmuştur. Ana harcama grubu düzeyinde ulaştırma ve konut ana harcama gruplarının, alt endeks düzeyinde ise "gerçek kira", "kişisel ulaştırma araçlarının işletimi" ve "araç satın alımı"nın TÜFE'nin nedeni olabileceği sonucu elde edilmiştir. Harcama kalemleri incelendiğinde de söz konusu harcamalarının çoğunun bir yönüyle enerji ve/veya enerji yoğun üretim veya temel tüketim kalemleri olmalarının yanında TÜFE sepetinde büyük oranda yüksek tüketim vergilerine tabi kalemler olduğu görülmüştür.

In this study, main expenditure articles coming to the fore within general price level have been determined by considering expediture articles having important share in average consumer budget within CPI basket base in our country. The cause effect relationship between main and sub-expenditure indices in general price level have been determined using Toda Yamamoto Causality Test. We have reached the conclusion that " transportation" and " housing" expenditure groups may be the main cause of the CPI among main expenditure groups and " actual rent" , " operation of personal transport equipment" and " purchase of vehicles" among sub-group indices. Upon analyzing the items of expenditure, it is found that most of the interested expenditures that are in one way energy and/or energy-intensive production or basic consumer items are also found to be in CPI basket items that are largely subject to high excise taxes.