ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİ İÇİN ZORBALIĞA YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİ GELİŞTİRİLMESİ

Abstract

Bu çalışmanın amaçları, ortaokul öğrencilerinin zorbalığa yönelik tutumlarını ölçebilen kullanılabilir geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmek ve öğrencilerin zorbalığa yönelik tutumlarının cinsiyet ve yaşa göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Araştırmanın çalışma grubu toplam 1064 öğrenciden oluşmaktadır. Yapı geçerliği kapsamında, Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) uygulanmış ve ölçeğin 12 maddelik tek faktörlü yapıya uygun olduğu ve tek faktörlü yapının açıkladığı varyans oranının ise, %36.85 olduğu saptanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi (DFA) uygulaması sonucunda 12 maddelik ölçeğin iyi uyum değerlerine sahip olduğu belirlenmiştir. Ölçüt bağıntılı geçerlik çalışması kapsamında, Şiddete Yönelik Tutum Ölçeği (ŞYTÖ) ve Reaktif-Proaktif Saldırganlık Ölçeği (RPSÖ) kullanılmıştır. Korelasyon değerleri sırasıyla ŞYTÖ için .35 ve RPSÖ için .38 olarak bulunmuştur. Zorbalığa Yönelik Tutum Ölçeğinin (ZTÖ) iç tutarlılık katsayısı .84 ve iki yarı test güvenirliği .80‟dir. ZTÖ‟nün ilk test ve son test puanları arasında pozitif yönde, yüksek düzeyde ve anlamlı bir ilişki elde edilmiştir. Elde edilen bu sonuçlar ZTÖ‟nün güvenilir ve zaman içinde kararlı olabilecek bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir. Son olarak ölçeğin cinsiyete ve yaşa göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiş ve ZTÖ‟nün cinsiyet ve yaş değişkenine göre anlamlı olarak fark göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.

The study aimed to develop a valid and reliable tool to measure attitudes of elementary school students towards bullying and to examine whether students' attitudes towards bullying differ according to gender and age. The study group consisted of 1064 students. Within the scope of construct validity, Exploratory Factor Analysis was applied and it was seen that the scale was suitable for 12-item one-factor structure and explained 36.85% of the variance. As a result of Confirmatory Factor Analysis, the 12-item scale was found to have good fit values. In the criterion-related validity study, the Attitudes toward Violence Scale (ATVS) and Reactive-Proactive Aggression Questionnaire (RPQ) were used. Correlation values were .35 for the ATVS and .38 for the RPQ, respectively. The internal consistency coefficient of the Attitudes towards Bullying Scale (ABS) was .84 and splithalf reliability was .80. A positive, high, and significant relationship was found between the first and last test scores of the ABS. These results show that ABS is a reliable and stable measurement tool over time. Finally, it was examined whether the scale differed according to gender and age, and it was concluded that the ABS did not show a significant difference according to gender and age.