Faiz Düzeyinin Döviz Krizini Önlemedeki Rolü: Türkiye Şubat 2001 Krizinin Değerlendirilmesi

Abstract

Gelişmekte olan ülkelerde takdire dayalı politikaların uygulanması enflasyonla mücadeleyi zorlaştırmaktadır. Bu nedenle günümüzde, para otoriteleri veya merkez bankaları takdire dayalı politikalardan vazgeçmekte kurala dayalı politikalar uygulamaktadırlar. Bu kurala dayalı politikalardan biride kur sistemini sabitlemektir. Kurun sabitlenmesi yıllarca enflasyonla mücadelede başarı sağlayamamış para otoriteleri için kredibilite kazanma fırsatı yaratmaktadır. Ancak gerek makroekonomik yapının sağlam olmaması gerekse hükümetlerin izlediği tutarsız makro politikalar sabit kur sistemini sürdürmenin maliyetini önemli ölçüde arttırmaktadır. Bu nedenle ortaya çıkan spekülatif atağı engellemek ve sabit kur sistemini sürdürebilmek için faiz oranının yükseltilmesi, diğer makroekonomik büyüklükler üzerinde olumsuz etki yaratacağı ve bu süreçte gerekli yapısal önlemler alınmadığı için döviz krizini sadece bir süreliğine ertelemektedir. Bu çalışmada, döviz krizinin nasıl ortaya çıktığı, ikinci nesil modellerle açıklanmıştır. Bu bağlamda, sürdürülemez makro politikaların sabit kur sisteminin terk edilmesinde oynadığı rol ele alınmıştır. Ortaya konan model yardımıyla da Türkiye Şubat 2001 döviz krizi incelenmiştir. Gerekli makro dengeleri sağlamadan uygulanan sabit kur sisteminin döviz kriziyle sonuçlanacağı kanaatine ulaşılmıştır.

Application of discreationary policies in developing countries makes it hard to fight against inflation. Consequently, monetary authorities or central banks abandon discreationary policies and apply commitment rules instead. One type of the commitment rules is the fixed exchange rate system. By the fixed exchange rate system, monetary authority gain credibility for anti-inflation policies. But, inconsistent macropolicies applied by the government and fragile macroeconomic systems magnify the potential costs of the fixed exchange rate system. Increasing interest rates cannot prevent the fixed exchange rate system from speculative attacks in the long run. Unless structural measures are taken, exchange rate crises is unevitable. This study investigates the determinant factors of the exchange rate crises by employing second generation models. In this context, this paper further explores how unsustainable macropolicies affect the fixed exchange rate system. & #8220; February 2001 Crisis& #8221; is investigated through a model. Both the mathematical model and the empirical findings indicate that the fixed exchange rate system cannot be sustained and results in crisis in the absence of a well balanced, strong macroeconomic structure.