Türk masallarında varoluşçuluk tasarımı üzerine bir deneme

Abstract

Masallar, içinde rasyonel unsurlar barındıran irrasyonel anlatılardır. Masallar, yaşamdan kopuk olmayan bilakis yaşamla iç içe metinlerdir, çünkü masallar, insanı insana anlatmaktadır. İnsanın varoluşunun sorgulandığı V aroluşçuluk akımında ise, varoluş bireyseldir; bir başka ifadeyle özneldir ve insan tüm yönle riyle ele alınır. Varoluşçuluk, fikirlerine somutluk kazandırabilmek için edeb? türlerden yararlanmıştır. Çeşitli edeb? eserlerde bu soyut düşünceler, tipler vasıtasıyla hayat bulmuş, kurgulanmış, gündelik yaşamın içine girmiştir. Bu manada Varoluşçuluk, “insan” temelli bir felsefi akım olması sebebiyle, gündelik yaşama öykünen, sembolik mesajlarla yüklü masal dünyası ve onun kurgusal serüveniyle de uyumludur. Ancak masallar yapısı gereği, didaktik yönü ağır basan, sonu belli olan kurgusal metinlerdir. Niha yetinde, bu yönlendirilmiş kurgusal metinler ayrıntıdan yoksun, zamanla tipleşmiş insanın uzak temsili ya da tasvir ? figür kahramanlarıyla, alımlanmaya, sembolik dilinin çözümlenmesine açık metinlerdir. Çalışmada, sembolik dil ve “Alımlama Estetiği” bakış açısıyla, felsefe – Varoluşçuluk, felsefe – edebiyat; edebiyat – felsefe, masal – Varoluşçuluk kavramlarından hareketle Türk masallarında Varoluşçuluk tasarımı üzerinde durulmuştur. Buradan hareketle, disiplinler arası bir yaklaşımla “sembolik dil ve arka plan” şeklinde ele alınan masallarda, her biri kişi olma yolunda “varoluş” mücadelesi veren masal tipleri yahut masal kişileri ile karşılaşılmıştır.

Fairy tales are irrational narratives which hold rational elements in their structures. Fairy tales are intertwined with life on the contrary of being disconnected from life; because fairy tales tell about people to people. In the existentialist movement where the existence of human beings is questioned, existence is individual; in other words it is subjective and human beings are tackled with all their aspects. Existentialism has taken advantage of literary genre go give tangibility to its ideas. Abstract ideas have been strengthened, fictionalized and have entered into daily life with flat characters in various literary works. In this sense, as Existentialism is a ‘human’ based philosophical movement, it is also in harmony with the fairy tale world, which emulates daily life and is full of symbolic messages, and its fictional adventure. However, fairy tales are texts which are more didactical and have apparent end. Eventually, these are the kinds of texts which are open to reception and analysis of its symbolic language with the protagonists that are distant representatives of the human beings who have been stereotyped without detail in time and descriptive figures. In this study, it has been laid emphasis on Existentialism design in Turkish fairy tales with reference to philosophy – Existentialism, philosophy – literature; literature- philosophy, fairy tale – Existentialism with the symbolic language and ‘Reception Aesthetic’ view. Thus, we have come across with fairy tale flat characters or fairy tale protagonists who have an ‘existentialist’ struggle to become a protagonist in the fairy tales that have been studied in the frame of ‘symbolic language and background’ with an interdisciplinary approach.