Türkiye’de Muhasebe Disiplininin Gelişimi: İlk İşletme Dergileri Üzerine Bir İnceleme

Abstract

The purpose of this study is to evaluate the development of the discipline of accounting in Turkey as observed in early business journals. The development of the field of accounting was investigated by considering the historical background of accounting in Turkey which, as a concept, was articulated prior to business economics and also appears in many business economics publications. The research investigates whether there is a change in the approach of producing accounting information on the basis of journals published of the time. Isletme-Isletme Ekonomisi ve Organizasyon Mecmuasi (Business-Business Economics and Organization Journal), published between the years of 1943-1947 represents the pre-1950 period, Sevk ve Idare Dergisi (Management Journal), published between 1966-1978 represents the post-1950 period. The study aims to explore the subfields of accounting that attracted attention, details the profiles of authors and the main purpose of their publications in these journals. The study has revealed some results specific to accounting discipline as specified periods in addition to previous findings. In this vein, apart from the German and American influences, financial regulations and developments in the profession were also found to be important variables.

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de yayınlanan ilk işletme dergilerindeki muhasebe alanına ait çalışmaları inceleyerek bu çalışmaların özelliklerini ortaya koymaktır. Türkiye’de kavram olarak doğuşu işletme iktisadından öncelere dayanan ve işletme iktisadı kitaplarında kendine ayrıca yer bulan muhasebe alanındaki gelişim, tarihsel değişim göz önünde bulundurularak incelenmiştir. İnceleme yapılırken muhasebenin bilgi üretme yaklaşımda değişiklik olup olmadığı, dönemin süreli yayınları özelinde irdelenmiştir. Bu dönemler için yayın hayatı 1943-1948 yılları arasında olan İşletme-İşletme Ekonomisi ve Organizasyon Mecmuası 1950 öncesini, 1966 ve 1978 yılları arasında yayınlanan Sevk ve İdare Dergisi ise 1950 sonrası dönemi temsil etmektedir. Çalışmada dergilerin yayın süreleri boyunca hangi muhasebe alt alanlarına dikkat çekildiği, yazarların profili ve yazıların temelde hangi amaca yönelik yazıldığı gibi önemli noktalara da değinilmiştir. Çalışma, belirlenen dönemler itibariyle daha önce ortaya konulan bulguların yanında muhasebe disiplinine özgü bazı sonuçları da ortaya çıkarmıştır. Buna göre dönemler için sadece Alman ya da Amerikan etkilerini değil, dönemin mali düzenlemelerinin ve mesleğe ilişkin gelişmelerin de önemli değişkenler olduğu görülmüştür.