70. Tracking civility and westernization through the performances of the characters in Pride and Prejudice and Aşk-ı Memnu

Abstract

This study investigates the transition of Western culture into the late Ottoman society and the traces of westernisation through cultural performances and performances of culture in private and public life. Since the concept of civility in English culture appears to be compatible with westernisation in late Ottoman culture, this study discusses how these concepts were digested in the two societies and how they were transformed into real-life performances. An in-depth comparative analysis of the performances of the characters in Jane Austen's Pride and Prejudice (1813) and Halid Ziya Uşaklıgil's Aşk-ı Memnu (1900) points out the analogy between the socio-cultural lives of societies and sheds light on how structured cultural performances move from one society to another. Even the habits and daily routines of members of the communities in private or public spheres, which can be taken as performances of culture, are shaped according to the socio-historical context they are situated in. Thus, several daily performances which are considered civilized in British society are considered western in Ottoman society and indicate a social code. Since the patriarchal structure of societies leads to segregated roles between the two sexes, this study discusses female education and its reflections on their performances seperately.

Bu çalışma, Batı kültürünün geç dönem Osmanlı toplumuna aktarılmasını incelemekte ve Batılılaşmanın izlerini toplumsal hayattaki kültürel performanslar ve kültür performansları üzerinden takip etmektedir. İngiliz kültüründeki nezaket kavramının geç dönem Osmanlı kültüründeki batılılaşma ile uyumlu olması nedeniyle bu çalışma, bu kavramların toplum tarafından içselleştirilmesi ve gerçek hayatta performanslara dönüşümünü sorgulamayı amaçlamaktadır. Jane Austen'ın Pride and Prejudice (1813) ve Halid Ziya Uşaklıgil'in Aşk-ı Memnu (1900) adlı eserlerindeki karakterlerin performanslarının derinlemesine karşılaştırmalı analizi, toplumların kültürel ve sosyal yaşamları arasındaki paralelliğe işaret etmekte ve kalıplaşmış kültürel performansların bir toplumdan diğerine nasıl aktarılabileceğine ışık tutmaktadır. Bir topluluğun üyelerinin bir kültürü nasıl icra ettiklerini gösteren davranışları ve günlük rutinleri, içinde bulundukları sosyo-kültürel tarihsel bağlam tarafından şekillendirilebilir. Buna göre, ister özel ister toplumsal alanda olsun, İngiliz toplumunda medeni, Osmanlı toplumunda ise Batılı olarak kabul edilen pek çok gündelik performans bu amaca hizmet eden araçlardır. Toplumların ataerkil yapısı,kadın ve erkekler arasında ayrışmış rollere yol açtığından, kadınların toplumsal ve özel alandaki eylem ve alışkanlıklarını şekillendirmeyi amaçlayan kadın eğitimi ve bunun yansımaları çalışmanın son bölümünde ele alınmaktadır.