Dil İçi İlişkiler Bağlamında Mahdumkulı Divanı

Abstract

Türklerin en kalabalık ve en etkili topluluklarından olan Oğuzların dilleri üzerinde çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar genellikle tek lehçe üzerinde betimlemeli gramer çözümlemeleridir. Oğuz lehçelerinin kendi aralarındaki ve diğer Türk lehçeleriyle olan dil ilişkileri ise yeterince incelenmiş sayılmaz. Doğu Oğuzcasının önemli tarihî metinlerinden olan Mahdumkulı Divanı'ndaki dil öğeleri bu ilişkileri aydınlatacak veriler bakımından incelenebilir. Bu incelemeler sonunda Doğu Oğuzcasının ("Türkmence") Çağatayca ve Batı Oğuzcası ile olan ilişkileri aydınlatılabilir. Ayrıca Divandaki fonetik, morfolojik ve sözlüksel veriler, Oğuz yazı dillerinin kökeni, gelişim ve değişim seyirleri hakkında da önemli ipuçları sunmaktadır

There are many studies about Oghuzs who are the most crowded and the most powerful community of Turks. These studies are usually descriptive grammar analyses on one dialect. However relationships among Oghuz dialects or among Oghuz dialects and the other Turkish dialects have not been studied enough. Mahdumkulı Divan, one of the important historical texts of East Oghuz Turkish, can be investigated as a data that can illuminate these relationships. At the end of these investigations, relationships between East Oghuz Turkish (Turkmen Turkish) and Chagatay Turkish and West Oghuz Turkish will be illuminated. Furthermore, the phonetic, morphological and lexsical datas in Divan clue in about Oghuz dialects' basis and the process of change and evolution