Bazı Türk tütün (Nicotiana tabacum L.) çeşitleri ve melezlerinde sitogenetik araştırmalar

Abstract

Bu çalışmada Türkiye'de kültür bitkisi olarak yetiştirilen tütün (Nicotiana tabacum L., Solanaceae) bitkisinin Ege 64, Malatya, Trabzon çeşitlerinden elde edilen melez (Malatya x Ege 64, Ege 64 x Malatya, Trabzon ot Ege 64, Ege 64 x Trabzon, Malatya x Trabzon, Trabzon x Malatya) ve atasal bitkilerde mayoz bölünme araştırılmıştır. Atasal ve melez bitkilerde metafaz-I'de kromozom eşleşmeleri, anafaz-I ve anafaz-II'de köprü ve geri kalmış kromozom durumları incelenmiştir. İncelenen tüm örneklerde yüksek oranda bivalent (%98-%100) ve düşük oranda (% 0.25-% 0.91) univalent eşleşmelere rastlanmıştır. Ayrıca bivalent eşleşmelerin büyük oranı halka bivalentlerdir. Ancak melezlerde yüksek ve ebeveynlerde düşük oranlarda köprü (% 1.14-% 7.03) ve geri kalmış kromozom durumları (% 0.30-6.66) tespit edilmiştir. Sonuç olarak hem ebeveynlerde hem de melezlerde mayoz bölünmenin son derece düzenli olduğu ve araştırmamızda kullandığımız tütün çeşitleri arasında yakın bir akrabalık ilişkisinin olduğu belirlenmiştir.

In this study, meiosis in some cultivated Turkish tobacco {Nicotiana tabacum L., Solanaceae) varieties, Ege 64, Malatya, Trabzon and in their reciprocal hybrids (Malatya x Ege 64, Ege 64 x Malatya, Trabzon x Ege 64, Ege 64 x Trabzon, Malatya x Trabzon, Trabzon x Malatya) was studied. Chromosome pairings at metaphase I and bridge establishment and laggard chromosomes at anaphase I and anaphase II were investigated both in parental and hybrid plants. Bivalent pairings were observed at very high ratio (98-100 %) in all samples examined whereas univalents were observed at very low ratio (0.25-0.91 %). Additionally, ring bivalents constitued the majority of the bivalent pairings. Although ratios were higher in hybrid plants, bridge establishment (1.14-7.03 %) and laggard chromosomes (0.30-6.66 %) were observed both in parental and hybrid plants. In conlusion, results of our study demonstrated that meiosis occurs in an extremely orderly fashion both in parental and hybrid plants. These indicated that the three cultivated Turkish tobacco varieties investigated in our study are closely related.