Turizmle Kalkınmada Enformel Emek Kullanımı: Marmaris Örneği

Abstract

Bu makalede sermaye birikiminin krize girdiği 1970’li yılların ortalarından beri üretim ve emek süreçlerinin dünya ölçeğinde mekansal, organizasyonel ve teknolojik yeniden örgütlenmesine paralel olarak işgücünün enformel biçimlerde çalıştırılmasının farklı bir mekansal-kurumsal ve tarihsel çerçevede yeniden yaygınlaşması, yerel bir örnekten yola çıkılarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Analizde ekonomide enformelleşme süreçlerinin yaygınlaşması ve işgücünün enformel biçimlerde çalıştırılmasının birikimin girdiği krizin aşılmasında bir emek kontrol biçimi olarak kullanımı, Marmaris için 2007 yılı yazında yapılan bir saha araştırmasının verilerine dayanılarak, “kayıtlı enformellik” olarak kavramsallaştırabileceğimiz bir çerçevede incelenmiştir. Sermaye, girdiği birikim krizini dünyada emek süreçlerinin esnekleştirilmesi, işçilerin ücretlerinin düşürülmesi ve örgütlenmelerinin zayıflatılması yoluyla, her zamankinden daha çok, emek fazlalıklarının değersizleştirilmesini gerçekleştirerek aşmaya çalışmaktadır. Bu da ekonomilerin farklı sektörlerinde enformel biçimlerde emek kullanımını yaygınlaştırmaktadır. Marmaris’teki işgücünün nitelikleri ve çalışma koşulları bu küresel eğilimin yerel bir yansımasıdır. Çalışmada formellik kayıtlı olmaktan ve enformellik kayıtsız olmaktan daha geniş anlamlarda kullanılmıştır. Formel ve enformel olan düzeylerin birbirleriyle içsel olarak bağlantılı olduğu öne sürülmekte ve enformel sektör/formel sektör, enformel ekonomi/formel ekonomi, enformel istihdam/formel istihdam gibi kavramların, bunların tamamen kesin sınırlarla birbirlerinden ayrılmış alanlar olduğu izlenimini verdiğinden kullanımı yerine, enformellik kayıtlı olma durumunu da içerecek şekilde “kayıtlı enformellik” kavramı çerçevesinde analiz edilmiştir.

With the crisis of capital accumulation, in the mid-1970& #8217; s, production and labour processes has been re-organized spatially and technologically on the world scale. In parallel with this development the use of informal labour in different sectors of the economy has become widespread once again but in a new spatial, institutional and historical setting. In this article we tried to analyze informal labour use in tourism sector, which is a local example of global phenomenon. We used data of more extensive field research on Marmaris& #8217; s tourism sector to show an example for the spreading informalisation processes in the economy in terms of labour use as a form of labour control to overcome the crisis of accumulation. The analysis has been drawn upon a new conceptualisation of informality that is & #8220; registered informality& #8221; . Overcoming the crisis of accumulation relies on devaluation of labour surpluses more than ever by flexibilisation of labour processes, keeping wages low, and weakening labour& #8217; s organisation. This situation leads to spreading informal labour use in different sectors of the economy. The working conditions and characteristics of labour market in Marmaris is the reflection of this global phenomenon. In this analysis formality implies more than being registered and informality implies more than not being registered. It is argued that formal and informal levels are two intertwined processes at work. Therefore concepts such as informal sector/formal sector, informal economy/formal economy, informal employment/formal employment are not used because they give the wrong impression as if they are separated levels from each other. Instead we used new conceptualisation that is & #8220; registered informality& #8221; to be able to include the situation of being registered as well.