Bor içeren bazı biyoaktif bileşikler

Abstract

Bor, biyolojik açıdan önemli bir elementtir ve doğada tek başına bulunmayıp, diğer elementlerle bileşikler halinde yer alır. Özellikle oksijen içeren molekülleri tercih eder. “Autoinducer 2” gibi hücresel haberleşmede görevli olan molekülden, bortezomib gibi anti-kanser ajanı olarak kullanılan moleküle kadar, geniş yelpazede, içerisinde bor bulunan çeşitli biyove sentetik bor içeren bileşikler son derece önemlidir. Bunların yanında son yıllarda, yeni bir ilaç sınıfı olarak da tanımlanmaya aday, “bor içeren biyoaktif bileşikler” dikkat çekicidir. Bu bileşikler, özellikle anti-mikrobiyal direncin alarm verdiği şimdiki zaman diliminde ve yakın gelecekte, insan sağlığı açısından başvurabileceğimiz moleküler silahlardan biri olmaya namzettir. Birçok bor içeren bileşik elde edilmiş ve bu bileşikler antibakteriyel etkileri açısından birçok bilim insanı tarafından belli bir seviyeye kadar araştırılmıştır. Çalışmalar sonucunda, bor içeren bileşiklerin bazılarının, medikal alanda antibiyotik olarak kullanılmaları önerilmiştir. Bazı bakterilerin spesifik koşullar altında, doğal ortamlarında yüksek seviyede bor içeren metabolitler sentezlediği bilinmektedir. Aplasmomisin, boromisin, tartrolon ve borofisin doğal kaynaklardan elde edilen bor içeren antibiyotiklerdir. Sentetik olarak üretilen, bor içeren biyoaktif bileşikler olan bortezomib, tavaborol, vaborbaktam, benzaksoborol, akoziborol, iksazomib ve krizaborol ise bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Bor, birçok canlı grubunda çeşitli fonksiyonları olan bir elementtir. Aynı zamanda ilaç dizaynı açısından da özel bir potansiyele sahiptir. Bu nedenle, bu makalede, bor içeren bazı biyoaktif bileşiklerin potansiyel kullanımlarını değerlendirmek, etki mekanizmalarını anlamak ve moleküllerin yapısal çeşitliliğini incelemek hedeflenmiştir.

Boron is a biologically important element and does not exist in nature by itself, rather is present in the compounds with other elements, especially preferring oxygen-containing molecules. Various bio- and synthetic compounds which contain boron are quite intriguing such as auto-inducer 2 which is involved in cellular communication and bortezomib that is used as an anti-cancer agent. Furthermore, in recent years, “boron-containing bioactive compounds”, new candidate classes of drugs are notably catching more attention. In terms of human health, these compounds are one of the molecular tools that can be utilized currently and in the near future when the anti-microbial resistance is at alarming stage. A number of boron containing compounds have been made available and investigated to some degree by a number of scientists for their antibacterial effects. The studies have suggested that some of the boron compounds are and can potentially be used as antibiotics in the medical sector. Some bacteria synthesize high levels of boron containing metabolites in their natural environment under specific conditions. These antibiotics include aplasmomycin, boromycin, tartrolone and borophycin. Some of the boron-containing compounds are also used in the treatment of certain diseases and the examples of such compounds include bortezomib, tavaborole, vaborbactam, benzoxaborole, acoziborole, ixazomib and crisaborole, which have been synthetically produced. Boron, an element of highly diverse functions across many classes of living organisms, also seems to have a unique potential in drug design. Therefore, in this paper, we aimed at reviewing mechanisms of action of these boron containing bioactive compounds and potential uses while examining their structural diversity