Avrasya Ekonomik Birliği ve Avrasya Ekonomik Birliği Üyesi Ülkeler ile Türkiye’nin Dış Ticaretinin Kariılaitırmalı Analizi

Abstract

Soğuk savaş sonrası süreçte, Amerika Birleşik Devletleri (ABD)?nin tek kutuplu düzenine karşı yeni oluşumlar ortaya çıkmıştır. Bu dönemdeki alternatif oluşumlardan biri Avrasya Ekonomik Birliği (AEB)?dir. AEB, 29 Mayıs 2014'te Belarus, Kazakistan ve Rusya liderleri tarafından imzalanan bir antlaşma ile temelleri atılan, akabinde Kırgızistan ve Ermenistan?ın katılımı ile genişleyen siyasi ve ekonomik bir birliktir. Türkiye için, sürdürülebilir gelişme, küreselleşen dünyada aktif bir oyuncu olma ve yeni pazar ortakları oluşturma yolunda AEB üyesi ülkeler ile geliştireceği ilişkiler son derece önemlidir. Bu çalışma, AEB üyesi ülkelerle geliştirilecek ilişkilerin önemli bir boyutu olan dış ticaret ilişkileri üzerine yoğunlaşmıştır. Çalışmada, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ve Birleşmiş Milletler (BM)?in ortak kurumu olan Uluslararası Ticaret Merkezi (UTM)?nin “Dış Ticaret İstatistikleri”, Dünya Ticaret Örgütü?nün ve Dünya Bankası (DB)?nın “Ülke Profili” raporlarındaki dış ticaret (ithalat-ihracat) verileri kullanılmış, 2013-2017 yılları arasındaki veriler incelenmiş ve Türkiye ile AEB üyesi ülkelerin dış ticaretleri karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Ülkelerin karşılıklı ticaret yapıları ve barındırdıkları fırsatlar ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Veriler analiz edildiğinde, AEB üyesi ülkeler ve Türkiye?nin pek çok sektörde karşılıklı dış ticaret fırsatları barındırdıkları görülmektedir. AEB üyesi ülkeler ve Türkiye?nin sektör bazlı ithalat ve ihracat rakamları, en çok ithalat ve ihracat yapılan ülkeler incelendiğinde, ülkelerin karşılıklı potansiyellerinden kısıtlı olarak faydalanabildikleri görülmektedir. Orta ve uzun vadede, Türkiye?nin AEB üyesi ülkeler ile geliştireceği ticaret ilişkilerinin Türkiye ekonomisine çok boyutlu katkılar sağlayacağı sonucuna varılmıştır.

In the period following the Cold War, new formations occured against the unipolar power of United States of America (USA). Eurasian Economic Union (EAEU), is one of the alternative formations in this period. EAEU, is a political and economic union, that was first established on 29 May 2014 including Belarus, Russian Federation and Kazakhistan, that afterwards Kyrgyz Republic and Armenia was included to the union. For Turkey, sustainable growth, becoming an active player in a globalized world and designing new market partners are crucial. This study focuses on foreign trade relations that is an important aspect of growing new relationships. In this study, “Foreign Trade Statistics (imports-exports)” published by International Trade Center (ITC) which is a joint agency of the World Trade Organisation (WTO) and United Nations (UN), datas in “Country Profiles” report of World Bank and World Trade Organisation between the years 2013-2017 are used, Turkey and EAEU member countries? foreign trades are compared and analyzed in detail. Countries? mutual trade composition and bileteral opportunities are displayed. Throuhout the analysis of the datas, it becomes appearant that both Turkey and EAEU countries have many mutual possibilities in foreign trade. EAEU countries? and Turkey?s export and import values by products and most trading countries, indicates that they narrowly take the advantage of this potantial. In the long term, Turkey?s growing trade relations with EAEU member countries will benefit Turkey?s economy in multidimensions.