ÖĞRETMEN ADAYLARININ SORGULAMA ve ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİNİN ÖĞRETMEN ÖZ YETERLİK DÜZEYİNE ETKİSİ

Abstract

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerinin öğretmen öz-yeterlikleri üzerine etkisi belirlenmektedir. Tarama modelinde desenlenen bu araştırmada örneklemi, Fen Bilgisi, Sınıf ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği lisans programlarının 4. sınıflarında öğrenim görmekte olan 747 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada, Aldan Karademir ve Saracaloğlu (2013) tarafından geliştirilen "Sorgulama Becerileri Ölçeği", Özdemir (2005) tarafından geliştirilen "Eleştirel Düşünme Becerileri Ölçeği", Çapa, Çakıroğlu ve Sarıkaya (2005) tarafından uyarlanan "Öğretmen Özyeterlik Ölçeği" ile "Kişisel Bilgi Formu" kullanılmıştır. Verilerin analizinde, SPSS - Windows 18 ile LISREL 8.54 paket programları kullanılmıştır. Araştırmanın alt amaçları kapsamında betimsel istatistikler, t-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis-H ve yol analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, öğretmen adaylarının sorgulama ve eleştirel düşünme becerileri, orta değerin üzerinde, öğretmen öz-yeterlikleri ise orta değerdedir. Öğretmen adaylarının sorgulama becerileri, cinsiyet, öğrenim görülen Anabilim Dalı ve anne eğitim durumuna göre anlamlı olarak farklılık göstermemektedir. Öğretmen adaylarının sorgulama becerileri, baba eğitim durumuna göre "özgüven" alt ölçeği dışında anlamlı olarak farklılık göstermemektedir. Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerileri, cinsiyet ve öğrenim görülen Anabilim Dalı'na göre anlamlı olarak farklılık göstermezken, anne ve baba eğitim durumuna göre anlamlı olarak farklılık göstermektedir. Öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlikleri, cinsiyet ve öğrenim görülen Anabilim Dalı'na göre anlamlı olarak farklılık gösterirken, anne-baba eğitim durumuna göre ise anlamlı olarak farklılık göstermemektedir. Öğretmen adaylarının sorgulama ve eleştirel düşünme becerileri, öğretmen öz-yeterlikleri üzerinde zayıf bir etkiye sahiptir.

In this research, the effect of pre-service teachers' inquiry and critical thinking skills on teacher self-efficacy was determined. In this research designed as survey model, participants were 747 Pre-service teachers studying in the 4th grade of undergraduate programs in Science, Class and Social Studies Teaching. In the research, " Inquiry Skills Scale" developed by Aldan Karademir and Saracaloğlu (2013), " The Critical Thinking Skills Scale" developed by Ö zdemir (2005), " Teacher Selfefficacy Scale" adapted by Ç apa, Ç akıroğlu and Sarıkaya (2005) and the " Personal Information Form" were used. In the analysis of data, SPSS Windows 18 and LISREL 8.54 package programs were used. Descriptive statistics, t-test, ANOVA, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis-H and path analysis were used in the sub-objectives of the study. According to research findings, Pre-service teachers' inquiry and critical thinking levels are above average, teacher self-efficacy is average. The level of the Pre-service teachers' inquiry skills does not differ significantly according to gender, education level, and education level of the mother. Pre-service teachers' inquiry skills don't differ significantly except " self-confidence" subscale according to the educational status of the father. The critical thinking skills of the Pre-service teachers differ significantly according to department which is seen in terms of gender and education. Pre-service teachers' self-efficacy is significantly different according to gender and education level, whereas it is not significantly different according to education level of mother and father. Pre-service teachers' inquiry and critical thinking skills has a weak influence on teacher self-efficacy.